Toàn cảnh Diễn đàn. Nguồn: MPI
Diễn đàn được tổ chức trong khuôn khổ hợp tác thường niên giữa Quỹ Quốc tế Toshiba, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương và Trường Chính sách công, Đại học tổng hợp Tô-ky-ô. Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), TS. Trần Thị Hồng Minh cho biết, trong những năm gần đây, hợp tác của các nước thuộc Tiểu vùng sông Mê kông mở rộng (GMS) gồm Mi-an-ma, Lào, Thái Lan, Cam-pu-chia, Việt Nam và hai tỉnh Vân Nam, Quảng Tây của Trung Quốc đã gia tăng đáng kể. Khu vực này được đánh giá có tiềm năng tăng trưởng lớn trong ASEAN. Cùng với quá trình hội nhập sâu rộng của ASEAN và ASEAN+, các nước ở khu vực GMS cũng đã có nhiều sáng kiến và nỗ lực hợp tác trên nhiều lĩnh vực, từ thương mại, đầu tư đến phát triển kết cấu hạ tầng, năng lượng, viễn thông, phát triển nguồn nhân lực và môi trường, …
Trong đó, năng lượng là một lĩnh vực quan trọng, gắn kết mật thiết với quá trình hợp tác và phát triển của các ngành, lĩnh vực khác. Dù đều được dự báo sẽ cần thêm năng lượng trong những thập niên tới, các nước ở khu vực GMS cần gia tăng hợp tác nhằm hướng tới một chính sách năng lượng bền vững và hài hòa ở cấp vùng. Nhu cầu sử dụng năng lượng của Việt Nam rất lớn và có xu hướng liên tục tăng nhanh. Để đáp ứng nhu cầu này một cách bền vững, Việt Nam đang nghiên cứu phát triển các nguồn năng lượng khác nhau, chứ không chỉ dựa vào các nguồn hóa thạch hay thủy điện.
Việt Nam cũng nhìn nhận tầm quan trọng của việc phát triển năng lượng một cách bền vững ở khu vực GMS và thường xuyên trao đổi với các quốc gia thành viên. Trong nhiều năm qua, Nhật Bản luôn là đối tác quan trọng trong thương mại và đầu tư của khu vực ASEAN, các nước GMS. Nhiều tổ chức và cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam thường xuyên nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ hợp tác với Nhật Bản, không chỉ ở tiềm lực tài chính và trình độ công nghệ hàng đầu của các doanh nghiệp Nhật Bản, mà còn là những kinh nghiệm quý báu trong phát triển.
Những dự án phát triển của Nhật Bản đã nhận được sự phản hồi tích cực của người dân địa phương các quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam, do có chất lượng cao, đóng góp được nhiều cho sự phát triển kinh tế - xã hội, có quản trị tốt và minh bạch. Trong lĩnh vực năng lượng, Nhật Bản có nhiều dư địa để gia tăng hợp tác với các nước GMS. Bên cạnh việc tham gia các dự án năng lượng phù hợp, Nhật Bản còn có nhiều kinh nghiệm trong việc theo dõi, đánh giá tác động, cũng như việc xây dựng các kế hoạch, biện pháp xử lý các rủi ro liên quan đến các dự án này. Với tinh thần ấy, Diễn đàn là cơ hội để cùng nhìn lại bối cảnh tác động tới hợp tác phát triển năng lượng tiểu vùng sông Mê Kông mở rộng; nhìn nhận một số vấn đề gây ảnh hưởng tới việc xây dựng chính sách năng lượng bền vững trong tiểu vùng, từ đó khuyến nghị một số chính sách để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản và gia tăng đóng góp vào phát triển năng lượng bền vững ở tiểu vùng.
Phát biểu tại Diễn đàn, Giáo sư Khoa Kinh tế, Đại học Keio Fukunari Kimuara cho rằng, tiểu vùng sông Mê Kông được đánh giá là tiểu vùng thành công nhất với tốc độ tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo nhanh trong ba thập kỷ qua. Tuy nhiên, khoảng cách phát triển trong khu vực vẫn còn rộng. Vì vậy, các vấn đề về phát triển bền vững khác đó là quản lý nguồn nước, môi trường, … đang trở thành những vấn đề cấp bách trong tiểu vùng. Giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững không nhất thiết phải là sự đánh đổi.
Chia sẻ tại phiên thảo luận về Định hướng, các thông lệ tốt và khuyến nghị chính sách phát triển năng lượng bền vững trong GMS, Trưởng ban Nghiên cứu tổng hợp CIEM Nguyễn Anh Dương nhận định, Việt Nam cần đảm bảo cơ cấu năng lượng cân bằng hơn giữa thủy điện, nhiệt điện, năng lượng tái tạo; tạo điều kiện thuận lợi cho xuất nhập khẩu năng lượng ở mức độ hợp lý từ các quốc gia thừa năng lượng đến các quốc gia thiếu hụt năng lượng; thay vì các quốc gia đang cố gắng tự cung, tự cấp. Đồng thời, thúc đẩy thảo luận thực chất hơn về năng lượng và phát triển bền vững với các nước GMS. Nâng cao năng lực đánh giá tác động môi trường của các dự án năng lượng dọc sông Mê Kông ….
Kết luận tại Diễn đàn, TS. Trần Thị Hồng Minh cho rằng, những nội dung về phát triển bền vững không chỉ dừng ở phát triển con người, nâng cao năng suất lao động mà còn phải phát huy trách nhiệm của Nhà nước, xã hội trên cơ sở sự đồng thuận của xã hội. Thời gian qua, Việt Nam đã có những chính sách phát triển năng lượng rõ nét hơn, phát triển năng lượng tái tạo sẽ là ưu tiên trong thời gian tới. Hợp tác, thảo luận với các đối tác nước ngoài là vấn đề rất quan trọng, cần thúc đẩy đối thoại, chia sẻ kinh nghiệm giữa các nước nhiều hơn trong phát triển năng lượng bền vững./.
Nguồn: Cổng TTĐT Bộ KH&ĐT
