Không lâu sau khi Metro Cash & Carry Việt Nam có nhiều vi phạm liên quan đến chuyển giá, trốn thuế và bị cơ quan Thuế yêu cầu Metro điều chỉnh giảm lỗ, giảm khấu trừ và truy thu 507 tỷ đồng tiền thuế (liên quan đến khoản chi phí nhượng quyền thương mại, chi phí lương, thưởng và phụ cấp cho Ban Giám đốc và chuyên gia nước ngoài trả cho các cá nhân...), Honda Việt Nam là cái tên tiếp theo được xướng lên trong bản danh sách bị đề nghị truy thu thuế với số tiền 180 tỷ đồng do hành vi vi phạm thuế.
Đại diện Bộ Tài chính không nêu rõ vi phạm của Honda Việt Nam cụ thể là vi phạm gì, song nghi án chuyển giá ở công ty này là điều mà các chuyên gia và dư luận hướng tới.
Chuyển giá bất hợp pháp là một hiện tượng khá phổ biến trên thế giới, gây thất thu lớn cho ngân sách, tại Việt Nam, điều này không phải là ngoại lệ.
Về vấn đề này, trao đổi với PV, TS.Nguyễn Minh Phong cho rằng, hai hiện tượng Metro và Honda đã tiếp tục chứng minh lỗ hổng, kẽ hở và thực trạng của cơ chế quản lý đối với DN FDI, đặc biệt đối với vấn đề chuyển giá. Đây là vấn nạn của thế giới, ở Việt Nam đã có nhiều tiến bộ nhưng sự lộ diện của nhiều ông lớn lại càng cho thấy hiện tượng này không thể phủ nhận được. Nếu các cơ quan chức năng đi càng sâu và làm càng tốt thì sẽ phát hiện ra nhiều chiêu trò và hậu quả mà họ để lại cho đất nước.
Với tinh thần ấy, theo TS.Nguyễn Minh Phong, trong thời gian tới bên cạnh việc tiếp tục dành cho họ những ưu đãi thì cần gia tăng đầu tư thích đáng kể cả tiền, nhân lực công nghệ, các quan hệ quốc tế và luật pháp cho hoạt động chống chuyển giá.
Theo TS Phong, đầu tư cho hoạt động này là đầu tư có lời, do đó mình có thể bỏ ra hàng triệu USD để tăng năng lực kiểm soát hoạt động chuyển giá, nhưng chúng ta sẽ thu lại rất nhiều từ hoạt động chống chuyển giá này. Ngoài ra, bên cạnh việc phát hiện những vi phạm cũ, điều này còn có tác dụng răn đe những vi phạm mới.
TS Phong cũng đề nghị nên xem lại vấn đề luật của mình, “vì luật quy định có lãi mới nộp thuế, trong khi DN chẳng bao giờ bày ra tất cả để khẳng định là mình lãi to. Đây là một trong những khuyết điểm về mặt luật pháp cần phải xem xét lại để làm sao giảm thiểu tối đa việc lợi dụng”.
Trao đổi bên lề Diễn đàn Kinh tế Mùa xuân 2015, chuyên gia kinh tế, TS. Lê Đăng Doanh cho rằng, khách quan mà nói, các tập đoàn đầu tư nước ngoài có mạng lưới và kinh nghiệm về chuyển giá, trốn thuế. Ở Mỹ hay ở một số nước phát triển, người ta gọi họ là “cáo già”. Với tình hình như vậy, ngành thuế phát hiện và có căn cứ thu thuế là điều tiến bộ và nỗ lực cần hoan nghênh.
Theo TS. Lê Đăng Doanh, để nâng cao hiệu quả quản lý đối với các DN FDI nhằm hạn chế tình trạng chuyển giá, “thanh tra thuế cần tiếp tục nâng cao năng lực giám sát, tăng thêm kỹ năng và sự hợp tác với cơ quan Thuế ở nước mà DN FDI có trụ sở chính. Chúng ta cũng mong tới đây Thanh tra thuế có thể phát hiện thêm nhiều trường hợp khác, như trường hợp Cocacola báo lỗ liên tục nhưng vẫn mở rộng đầu tư, kinh doanh”.
Cũng theo TS. Lê Đăng Doanh, với làn sóng đầu tư mở rộng, sắp tới đây nhiều DN nước ngoài sẽ nhảy vào lĩnh vực bán lẻ, vì vậy ngành thuế nâng cao năng lực của mình, hợp tác với các ngành khác như cảnh sát kinh tế... để giám sát, thực hiện nhiệm vụ thu thuế một cách công bằng. Bởi vì DN nước ngoài đã được ưu đãi mà lại còn chuyển giá, trốn thuế thì lợi thế với DN trong nước quá lớn, dẫn đến bất bình đẳng trong kinh doanh. Chuyên gia kinh tế này cũng cho rằng cần xem xét lại và “không nên ưu đãi tùm lum”, đặc biệt hết sức phê phán một số địa phương “xé luật” trong ưu đãi đối với DN nước ngoài.
Tuy nhiên, lấy dẫn chứng trường hợp của Công ty Samsung về những gì mà DN này đã làm, đối xử với lao động và nộp thuế đàng hoàng, TS. Lê Đăng Doanh cho rằng “chúng ta cần xem xét công bằng và tránh thành kiến với DN nước ngoài, không vì Metro mà vơ đũa cả nắm”.
Đồng thời ông cũng đề nghị thanh tra thuế có cuộc họp báo để giải trình rõ hơn họ đã phát hiện được những gì, tình tiết như thế nào, tại sao trước đây chưa phát hiện được... để sức thuyết phục cao hơn, “vì hiện nay Metro công bố là họ không làm điều gì sai và trên mạng xã hội nhiều ý kiến cho rằng việc chuyển quyền như vậy là bình thường”.
Theo Báo Hải Quan
